آموزش تربیت کودک، یکی از موضوعات اساسی در رشد و شکوفایی کودک است که تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله زمینه فرهنگی، سطح رشدی و توانایی‌های شناختی کودک، شخصیت والدین و… قرار دارد. آموزش تربیت کودک به شما کمک میکند تا تعامل مناسبی با فرزند خود برقرار کنید و متناسب با ویژگی‌های شخصیتی او در جهت بهبود رابطه و آموزش شیوه‌های صحیح رفتاری با او تلاش کنید. همچنین با رعایت نکات حساس و مهم بتوانید به بهترین شیوه کودک خود را تربیت نمایید و زندگی شادی را نیز برای او به وجود آورید.
آموزش تربیت کودک در سنین مختلف
سن تربیت کودک را نمی‌توان محدود به دوره خاصی کرد. با این حال آموزش تربیت کودک، متناسب با سن و توانایی‌های شناختی او صورت می‌گیرد. در کودک زیر دو سال که تقریبا کودک نقش منفعلی در برآورده کردن نیازهایش دارد، لازم است با حساسیت، مراقبت و مهربانی بیشتری به نیازهای کودک توجه داشته باشید. نحوه تعامل والدین با کودک در این سنین نقش اساسی در شکل گیری سبک دلبستگی در کودکان ایفا میکند. همچنین نحوه صحیح تربیت کودک زیر دو سال، نقش تعیین کننده‌ای در توانایی اعتماد کردن کودک و کیفیت روابط بعدی او دارد.
به تدریج کودک بزرگتر می‌شود و توانایی‌های زبانی در او رشد میکند. پیشرفت مهارت‌های زبانی و توانایی بازنمایی ذهنی باعث می‌شود فرزندتان بتواند بیشتر از پیش وقفه در برآورده شدن نیازهایش را تحمل کند. در سنین دو سالگی به بعد شما می‌توانید از راهنمایی‌های کلامی، توضیح و استدلال برای تربیت کودک استفاده کنید؛ اکنون تربیت فرزندتان طبق اصول کلی آموزش تربیت کودک بیشتر از پیش حائز اهمیت می‌شود.
اصول کلی آموزش تربیت جامع کودک
با افزایش مهارت‌های زبانی کودک می‌توانید از شیوه‌های مختلفی مانند داستان گویی، بازی با كودک، سخن گفتن و… برای تربیت کودک استفاده كنید. به طور کلی آموزش جامع کودک یک سری قوانین کلی را شامل می‌شود که در ادامه به برخی از مهمترین آنها اشاره می‌کنیم. برای آگاهی بیشتر
1- وضع قوانین مشخص
از عوامل تاثیر گذار در تربیت کودک می‌توان به وضع قوانین مشخص اشاره کرد. قوانین را متناسب با سطح رشدی کودک، برایش شرح دهید و در مورد ضرورت اجرای آنها با او صحبت کنید. به سوالات کودک در این زمینه پاسخ دهید؛ چراکه توانایی تفکر و استدلال در کودک تقویت می‌شود.
2- ثبات در اجرای قوانین
یکی از عوامل مهم در تربیت کودک، پایبندی به قوانین خانه است. البته این پایبندی لازم نیست به شیوه‌ای سختگیرانه اعمال شود. از طرفی قشقرق‌ها و گریه‌های کودک نباید عاملی برای صرف نظر کردن از قواعد تربیتی کودک شوند چرا که شما به عنوان والد باید پایگاه قدرت خود را حفظ نمایید. در صورتی که کودک متوجه شود که شما به راحتی تسلیم خواسته‌های او می‌شوید، دیگر همیشه از این ترفند استفاده خواهد کرد.
3- هماهنگ بودن والدین در تربیت کودک
یکی از اشتباهات تربیتی رایج والدین هماهنگ نبودن والدین در تربیت کودک است. توجه داشته باشید که اگر این هماهنگی به درستی شکل نگیرد کودک دچار آشفتگی و سردرگمی می‌شود و این تعارض باعث می‌شود هیچگاه متوجه نشود که در موقعیت‌های گوناگون به چه صورت باید رفتار کند. پس لازم است در این زمینه به یک توافق کلی دست یابید.
4- حفظ خونسردی در واکنش به بدرفتاری های کودک
زمانی که در مورد مسائل مختلف با کودک خود با مشکل روبرو می‌شوید، با او صحبت کنید، به حرف‌هایش با دقت گوش دهید و سعی کنید به دنیای کودکانه او وارد شوید. زمانی که شما کنترل خود را به دلیل اشتباهات کودک از دست می‌دهید و واکنشی هیجانی نشان می‌دهید کودک به تدریج می‌آموزد که به جای حل مسائل در برخورد با مشکلات، رویکرد هیجان محور نشان دهد و به خشونت روی آورد. در صورتی که کودک بر تکرار رفتارهای اشتباه خود اصرار دارد، می‌توانید از روش های سالم تنبیه کودکان استفاده کنید.
5- برقراری رابطه ای دوستانه در برخورد کودک
در مورد رفتارهایی که برایتان آزار دهنده است برایش توصیح دهید. با این روش می‌توانید حس همدلی را در او افزایش دهید. برچسب زدن به کودک و خطاب قرار دادن او با واژه‌هایی مانند “بچه بد، بدجنس یا آزار دهنده” تاثیرات منفی در روح و روان او بر جای می‌گذارد. رفتارهای خوب کودک را با روش‌های تشویق کودک می‌توانید تقویت کنید.
6. الگوی مناسبی برای او باشید
سعی کنید الگوی مناسبی برای فرزند خود باشید. کودکان همواره به رفتارهای والدین خود بیشتر از کلام آنها توجه می‌کنند و والدین باید به گونه‌ای رفتار کنند که فرزند با تقلید رفتار آنها به گمراهی کشیده نشود. پدر و مادرها لازم است حتی در رفتار خود در مقابل کودکان و حفظ احترام یکدیگر تلاش کنند تا بتوانند این مسئله را از کودک خود نیز انتظار داشته باشند. به طور کلی هر کدام از مهارت‌های زندگی را که قصد دارید به کودک خود آموزش دهید ابتدا آن را در رفتار خود نهادینه کنید.
سخن آخر
نحوه برخورد و تعامل شما با کودک و دیگران، نقش مهمی در تربیت کودک ایفا میکند؛ در واقع تقلید کودکان از والدین خود، نوعی یادگیری در آن‌هاست که در فرآیند رشدی آنها تاثیر گذار است. سخت گیری بیش از اندازه به کودک باعث می‌شود اصول اخلاقی صرفا به دلیل ترس از حضور شما رعایت شود. قاعدتا در نبود شما کودک به قوانین عمل نخواهد کرد. از طرفی سهل گیری افراطی نیز باعث می‌شود کودک هیچگاه قانون پذیر نشود. پس حد اعتدال را رعایت کنید. از آنجایی که کودکان از نظر شخصیتی بسیار انعطاف پذیر هستند، مشاوره کودک، فرصتی مناسب است تا بتوانید با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد فرزندتان، خدمات تخصصی برای رشد و تربیت او دریافت نمایید.
